امامت موسی (قرآن)حضرت موسی علیه‌السّلام علاوه بر پیامبری مقام امامت نیز داشته است. ۱ - امامت موسی بر بنی اسرائیلموسی علیه‌السّلام افزون بر مقام نبوت و رسالت بر بنی اسرائیل امامت و رهبری نیز داشتند: و وعدنا موسی ثلـثین لیلة واتممنـها بعشر فتم میقـت ربه اربعین لیلة وقال موسی لاخیه هـرون اخلفنی فی قومی واصلح ولاتتبع سبیل المفسدین. و ما با موسی، سی شب وعده گذاشتیم سپس آن را با ده شب (دیگر) تکمیل نمودیم به این ترتیب، میعاد پروردگارش (با او)، چهل شب تمام شد. و موسی به برادرش هارون گفت: «جانشین من در میان قومم باش. و (آنها) را اصلاح کن! و از روش مفسدان، پیروی منما! » تعیین هارون علیه‌السّلام در جایگاه خلیفه‌اش و امام برای بنی اسرائیل از سوی موسی علیه‌السّلام در غیاب خود، گویای این است که او خود چنین منصبی داشته است. روایات نیز این مطلب را تایید می‌کند. ۲ - تفسیر آیهموسی هنگامی که به میقات می‌رفت، به برادرش هارون گفت: تو در میان قوم جانشین من باش و در راه صلاح گام بگذار. برخی گویند: یعنی در غیبت من فاسد آنها را اصلاح کن. برخی گویند: یعنی آنها را بطاعت خداوند وادار. و لا تتبع سبیل المفسدین: راه معصیت کاران را مپیمای و کمک ظالمان نباش. منظور اصلاح قوم است. اگر چه مخاطب را برادرش قرار داده است. علت اینکه موسی هارون را امر می‌کند که: در میان قوم جانشین و نائب او باشد، با اینکه خود هارون پیامبر مرسل است، این است که ریاست بر هارون و قوم از آن موسی بود و جایز نبود که هارون هم موسی را جانشین خود سازد. از اینجا بر می‌آید که مقام امامت از مقام نبوت جدا می‌شود و داخل آن نیست. گروهی از پیامبران، علاوه بر نبوت دارای مقام امامت هم بوده‌اند. هارون اگر می‌توانست علاوه بر نبوت، دارای مقام امامت هم باشد، لازم نبود که موسی او را خلیفه خود کند و مقام امامت را به او واگذار سازد. ۳ - برتری مقام امامت بر نبوتسؤالی که در اینجا پیش می‌آید این است که مگر هارون پیامبر نبود که موسی علیه‌السلام او را به جانشینی خود و رهبری و امامت بنی اسرائیل منصوب کرد؟ پاسخ این سؤال با توجه به یک نکته روشن می‌شود و آن اینکه مقام نبوت چیزی است و مقام امامت چیز دیگر، هارون پیامبر بود ولی عهده‌دار مقام رهبری همه جانبه بنی اسرائیل نبود، بلکه مقام امامت و رهبری همه جانبه مخصوص موسی علیه‌السلام بود، اما به هنگامی که می‌خواست برای مدتی از قوم خود جدا شود، برادرش را به عنوان امام و پیشوا انتخاب کرد. و از اینجا روشن می‌شود که مقام امامت مقامی برتر از مقام نبوت است. ۴ - پانویس
۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۲۲۳، برگرفته از مقاله «امامت موسی». |